یکی از پرکاربردترین اصطلاحاتی که در حوزه‌های مالیاتی، بیمه، حقوقی و حسابداری وجود دارد عبارات اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی است.
اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی اصطلاحاتی هستند که کاربرد زیادی در حوزه‌های مختلف دارند و این امر سبب شده تا در بعضی موارد تعاریف اشتباهی از این دو اصطلاح بیان شود. در این مقاله از شبکه دانش فراپیام قصد داریم مطالبی را درباره این دو عبارت و تفاوت بین آن‌ها ارائه دهیم تا بتوانید در زمینه‌های مختلف از این دو اصطلاح یعنی شخص حقوقی و شخص حقیقی بهتر استفاده کنید.
اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟
شخص حقیقی به افراد و انسانهای جامعه گفته می‌شود که در نوع خودشان دارای شخصیت و حقوقی هستند. در واقع هر انسان یک شخص حقیقی است که در مقابل دیگران تکالیف و حقوقی دارد.
حقیقی بودن یک شخص ربطی به کوچک با بزرگ بودن آن‌ها ندارد بلکه در هر سنی از حقوق و تکالیف خاصی در برابر جامعه و دیگر انسان‌ها برخوراد است که باید به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم انجام دهد.
سوالی که در این بخش به‌جود می‌آید این است که آیا حقیقی بودن یک شخص محدود به زمان است یا خیر؟ در پاسخ این سوال باید بگوییم حقیقی بودن شخص با تولد آن آغاز می‌شود و تا زمانی که زنده است ادامه دارد اما با مرگ او تمام می‌شود پس می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که یک انسان تا زمانی که زنده است و در جامعه فعالیت‌های انسانی دارد و به وظایف خود عمل می‌کند دارای شخصیت حقیقی است و با مرگ او تمام این حقوق نیز می‌میرند و از بین می‌روند.
اشخاص حقوقی چه کسانی هستند؟
در بخش‌ها و زمینه‌های گوناگون تعاریف زیادی از شخص حقوقی آمده است و برای آن معیارهای گوناگونی مشخص شده است اما اگر بخواهیم یک تعریف جامع از شخص حقوقی ارائه بدهیم باید بگوییم به سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها و موسسات مختلف که دارای فعالیت های تجاری و غیر تجاری هستند اشخاص حقوقی می‌گویند.
در بسیاری از کشورها برای هر شرکت، سازمان یا موسسه‌ای یک شخص حقوقی در نظر می‌گیرند تا بتوانند برای آن حقوق و تکالیفی مشخص کنند.
نکته ای که در این بخش باید در مورد توجه قرار داد این است که شخصیت حقوقی شرکت از شخصیت حقیقی مالکان شرکت جدا است. استقلال این دو شخصیت در شرکت‌ها و سازمان‌های سهامی بسیار مشخص‌تر از شرکتهای کوچک است.
گسترش جامعه و شکل‌گیری سازمان‌های مختلف سبب شده تا قانون یک شخصیت جداگانه برای شرکت‌ها درنظر بگیرد تا حقوق صاحبان و سهامداران آن حفظ شود و بتوانند در کنار یک‌دیگر فعالیت کنند.
تکلیف اشخاص حقوقی چیست؟
در بین حقوق‌دان‌ها نظرات مختلفی درباره اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد و برخی از آن‌ها معتقدند که شخصیت حقوقی در حقیقت وجود خارجی ندارد و تنها انسان‌ها هستند که می‌توانند به‌عنوان موجود زنده حق و حقوق داشته باشند.
این دسته از حقوق‌دان معتقدند که در جامعه انواع مختلفی از مالکیت وجود دارد و یکی از آن‌ها مالکیت اشتراکی است.
در این نوع مالکیت افرادی که برای شراکت جمع شده‌اند دارای حقوق مشخصی هستند که براساس آن شراکت خود را شکل و ادامه می‌دهند؛ حقوق‌دان‌هایی که مخالف موجودیت شخصیت حقوق هستند این حق‌وحقوق را شخصیت حقوقی می‌دانند. در بخش بعدی تعدادی از تفاوت‌های اشخاص حقوقی و حقیقی را ذکر خواهیم کرد.
فرق اشخاص حقیقی و حقوقی
همان‌طور که گفتیم به‌دلیل پیچیدگی‌های روابط موجود در جامعه و سازمان‌های مختلف درباره اشخاص حقوقی و حقیقی نظرات گوناگونی وجود دارد ولی در هرصورت هردو شخصیت در جامعه خود دارای وظایفی مشخصی هستند که درصورت سرپیچی از آن‌ها براساس قوانین مجازات و یا جریمه می‌شوند.
در این بخش چند مورد از تفاوت‌های اشخاص حقیقی و حقوقی را ذکر خواهیم کرد تا تفاوت و کاربرد آن‌ها برای شما قابل درک‌تر باشد.
- اولین و اساسی‌ترین تفاوتی که بین اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد این است که شخصیت حقیقی ماهیت طبیعی دارد و قابل مشاهده است در‌صورتی که شخصیت حقوقی فرضی و اعتباری است و ماهیت طبیعی ندارد.
- محدودیت زمانی یکی دیگر از تفاوت‌های اساسی بین اشخاص حقوقی و حقیقی است چرا که شخصیت حقیقی با تولد یک انسان به‌وجود می‌آید و تا زمان مرگ او وجود دارد ولی زمانی که فرد بمیرد حقوق و شخصیت حقیقی آن نیز از بین می‌رود. در مقابل شخصیت حقیقی، شخصیت حقوقی وجود دارد که که به زمان تولد و مرگ افراد وابسته نیست بلکه تا زمانی که شرکت یا موسسه مورد نظر وجود داشته باشد شخصیت حقوقی هم به حیات خود ادمه می‌دهد.
- یکی دیگر از تفاوت اشخاص حقوقی و حقیقی در مکان و محل اقامت آن‌ها است به‌طوری که محل اقامت اشخاص حقوقی دفاتر و اسناد مختلف مربوط به سهام و یا اسناد مختلف یک شرکت است ولی محل سکونت اشخاص حقیقی خانه و منازل گوناگون است.
بیشتر بخوانید :
