سفته چیست؟ همه چیز درباره سفته

سفته چیست؟ همه چیز در مورد سفته

احتمالا برای شما هم پیش آمده است که وقتی برای استخدام به شرکتی مراجعه می­کنید کارفرما از شما درخواست سفته یا چک می­کند. اما چرا او چنین درخواستی از شما دارد؟ سفته معمولا به خاطر ضمانت و حسن نیت انجام کار از شما دریافت می­شود. با دریافت سفته، کارفرما از تعهد شما نسبت به کار اطمینان حاصل می­کند.

سفته از زمان ­های قدیم به منظور خطرات انتقال پول و همچنین گسترش روابط تجار و بازرگانان در داخل و خارج کشور رواج یافت و امروزه نیز در بخش سرمایه­ گذاری­ های کوتاه مدت مانند بخش­های تولید، تجاری، خدماتی و صنعتی یک وسیله اعتبار به شمار می­رود. در این مقاله از فراپیام قصد داریم شما را با هر آنچه که باید در مورد سفته بدانید آشنا سازیم.

سفته چیست؟

سفته یا فته طلب یک سند نشان دهنده بدهی مدیون در مقابل طلبکار بوده و یا به عبارتی تعهد پرداخت است که در آن فرد امضا کننده باید مبلغ درج شده در آن را زمان معین به طلبکار بپردازد. در جامعه ما کاربرد سفته جهت تسهیلات بانکی یا برخی از مبادلات تجاری بسیار رایج است و به همین دلیل افرادی که برای این امور از سفته یا چک استفاده می­نمایند باید با مقررات آن آشنا باشند تا به مشکل برنخورند. کاربردهای سفته نیز به صورت زیر است: وسیله پرداخت، وسیله کسب اعتبار و وسیله تضمین تعهدات.

سفته را می­توان از دست فروش­ های داخل بازار یا بعضی از دکه ­های روزنامه ­فروشی و نیز شعبه ­های بانک ملی تهیه کرد. شعبه­ های بانک ملی مطمئن ­ترین مکان برای تهیه سفته است و اگر آن را از جای نامعتبری بخرید ممکن است مبلغ بیشتری از شما دریافت کنند. علاوه بر مبلغ بیشتر، ممکن است سفته جعلی به شما تحویل داده شود که این خود با دردسرهای زیادی توأم خواهد بود.

سفته دارای انواع بسیاری بوده که مطابق با شرایط متفاوت می­باشد. در واقع ممکن است سفته برای پرداخت وام به کار رود و یا برای تضمین حسن انجام کار که در بالا به آن اشاره شد. اما شرایط شکلی آن که در ادامه شرح داده خواهند شد در تمامی انواع سفته یکسان بوده و در ظاهر آن تفاوتی ایجاد نمی­کنند.

اجرای سفته در چه زمانی غیر قانونی است؟

در صورتی که کارفرما سفته­ ای را که بابت ضمانت از کارگر دریافت نموده است پس از پایان قرارداد کار آن را به کارگر پس ندهد و یا بدون هیچ دلیل قانونی سفته را به اجرا بگذارد، عملا مرتکب کاری کاملا غیر قانونی شده است. در این صورت کارگر باید اول اظهارنامه قانونی را ارسال کند و سپس این جرم خیانت در امانت را در دادسرا مطرح نماید.

کارگر برای اثبات این جرم باید نشان دهد که سفته صرفا بابت حسن انجام کار و حصول اطمینان کارفرما بوده و واقعا برای انجام کار، حسن نیت خود را ثبت کرده اید. و یا اگر نتواند سند کتبی به دادسرا ارائه دهد می­تواند از شاهد استفاده نماید. بدین ترتیب از وصول سفته جلوگیری به عمل خواهد آمد.

بخش تعزیرات در ماده ۶۷۳ طبق قانون مجازات اسلامی اذعان می­دارد که هر کس از سند سفید امضا یا سفید مهری که به او سپرده شده است سوء استفاده نماید، مجازات او یک تا سه سال حبس خواهد بود. در ماده ۶۷۴ تعزیرات هم چنین آمده است که اگر اموال منقول یا غیر منقول و یا نوشته ­هایی مانند چک یا سفته به عنوان امانت برای یک نیت خاص به کسی داده شود و آن فرد این اموال را به ضرر مالک تصاحب یا تلف کند، حبس شش ماه تا سه سال در انتظار او خواهد بود.

از این رو افرادی که برای استخدام در شرکت سفته ارائه می دهند باید داخل سفته حتما قید کنند که هدف ارائه این سفته اثبات حسن انجام کار یا ضمانت است و هیچ ارزش دیگری ندارد. آنها همچنین باید یک رونوشت از سفته با امضای کارفرما را داشته باشند تا از عواقب احتمالی در آینده ایمن باشند.

شرایط شکلی سفته

طبق ماده ۳۰۸ قانون تجارت، شرایط شکلی سفته به صورت زیر است:

• مهر یا امضای صادرکننده سفته
• تاریخ صدور آن
• مبلغ سفته به رقم یا حروف
• نام فرد گیرنده آن
• تاریخ سررسید سفته که به دو صورت موعد معین یعنی روز، ماه و سال و عندالمطالبه تعیین می­شود.

وصول سفته به چه صورت است؟

سفته به دو صورتِ اجرای اسناد رسمی و مراجع قضایی دادگستری وصول می­شود:

– اجرای اسناد رسمی: از آنجایی که سفته یک سند لازم­الاجرا است، اگر دارنده آن در قبل این سند وظایف قانونی خود را به طور کامل انجام داده باشد، می­تواند به اداره ثبت مراجعه کرده و بر علیه صادرکننده سفته، ظهرنویس یا کسی که آن را پشت­ نویسی کرده است و ضامن، تقاضای توقیف اموال و وصول مطالباتش را بنماید.

– مراجع قضایی دادگستری: دارنده سفته می­تواند به جز مورد بالا، دادخواست خود را علیه صادرکننده و یا تمامی اشخاص یعنی ظهرنویس و ضامن بدهد. زمانی که اقامه دعوا صورت گرفت، دادگاه معادل وجه ذکر شده در سفته را از اموال طرف دعوا اخذ می­نماید.

ضمانت اجرای سفته

از آنجایی که ضمانت اجرای عدم رعایت شکلی سفته به طور واضح در قانون تجارت وارد نشده است، باید با استفاده از وحدت ملاک مقررات برات و ماده ۳۱۹ قانون تجارت، این شرایط را در صدور سفته اساسی و الزامی پنداشت.

مطابق با ماده ۳۱۹ قانون تجارت، اگر وجه سفته را نتوان به واسطه حصول مرور زمان پنج سال مطالبه کرد، دارنده سفته می­تواند تا این مدت، اموال منقوله وجه را از فردی که به ضرر او کاربرد بلاجهت نموده است مطالبه کند.

انتقال سفته در مقررات سفته به چه طریقی صورت می­گیرد؟

یکی از مقررات سفته، انتقال به غیر است؛ یعنی عبارت “حواله ­کرد” در این سند، به فرد امکان این اختیار را می­دهد تا سفته را به فرد دیگری واگذار نماید. در صورتی که عبارت “حواله­ کرد” در سفته وجود نداشته باشد، دارنده می­تواند آن را پشت­نویسی کرده و سپس به شخص مذکور واگذار کند. در واقع دارنده سند با پشت نویسی، هدف خود از دریافت یا انتقال سفته را در پشت آن نوشته و سپس امضا می­کند.

اگر قرار است که سفته با پشت ­نویسی به شما انتقال یابد، برای اطمینان بیشتر از پرداخت وجه آن می­توانید ضامن بخواهید. در اینجا ضامن نیز سفته را پشت ­نویسی و امضا می­کند. بدین ترتیب، دارنده سند می­تواند در زمان وصول مبلغ، علاوه بر امضا کننده اصلی، به ضامن نیز مراجعه نماید. شاید قبل از این مقاله تصورات دیگری از سفته در ذهن شما شکل گرفته بود و یا به عبارتی تصور می­کردید که سفته به عنوان یک نقطه ضعف بزرگ ممکن است بعدها بر علیه شما استفاده شود. اما مشاهده نمودید که سفته از نکات و ویژگی ­هایی برخوردار است که می­توانند برای شما بسیار کارآمد باشند. اما در مجموع بهتر است که قبل از آنکه برای تعهد سفته دهید یا پشت سفته دیگران را امضا کنید بدانید که با این امضا چه تعهدی می­دهید و از تمامی موارد مربوط به آن آگاه باشید

نویسنده: احسان مهدیزاده