منظور از نرخ مالیات بر ارث چیست؟ این مبلغ چقدر لحاظ می‌شود و به چه چیزهایی تعلق می‌گیرد؟ در این مقاله قصد داریم به این مفاهیم و سؤالات بپردازیم. همچنین نکات بسیار مفید و طلایی در رابطه با موضوع نرخ مالیات بر ارث عنوان کنیم. همچنین این قانون را بر اساس اصلاحیه جدید مورد ارزیابی و بررسی قرار دهیم. درواقع هر چه را که لازم است افراد از آن مطلع باشند؛ برایتان عنوان سازیم. از این رو در صورت تمایل به کسب اطلاعات در این زمینه می‌توانید تا انتهای این مقاله کاربردی و مفید با ما همراه باشید.
به طور کلی اموال و دارایی‌های متوفی پس از آن که می‌میرد، مطابق قانون به وارث تعلق می‌گیرد. البته پیش از پرداخت مالیات، سند به نام وارث ثبت نخواهد شد. به همین دلیل است که امکان فروش و یا انتقال دارایی‌ها برای وارث وجود ندارد. به طور کلی به مالیاتی که وارث بابت دریافت ارث خود به دولت پرداخت می‌کند؛ نرخ مالیات بر ارث گفته می‌شود. در ادامه مقاله توضیحات کامل‌تر و جامع‌تر در رابطه با این مفهوم برایتان عنوان خواهیم کرد.
نرخ مالیات بر ارث چیست؟
همانطور که می‌دانید مالیات تأثیر بسیار زیادی در عمران و آبادانی کشور دارد. به عبارت دیگر مالیات به عنوان یکی از مهمترین منابع برای کسب درآمد دولت لحاظ می‌شود. لازم است عنوان کنیم که مالیات انواع مختلفی دارد؛ که یکی از آنها نرخ مالیات بر ارث لحاظ می‌شود. این نوع از مالیات نسبت به انواع دیگر در چند سال اخیر مورد توجه افراد بسیار زیادی قرار گرفته است. به طور کلی می‌توان این طور بیان کرد که مالیات بر ارث به عنوان یک نوع از مالیات مستقیم در نظر گرفته می‌شود. که بر دارایی به جا مانده از افراد تعلق می‌گیرد.
در ابتدای مقاله نیز عنوان شد نرخ مالیات بر ارث به دارایی و ثروت متوفی تعلق می‌گیرد که قرار است پس از فوت او به وارثانش داده شود. میزان دارایی داده شده به وارثان نیز بر اساس میزان نزدیکی آنها به فرد متوفی محاسبه می‌گردد. حال نکته بسیار مهم در رابطه با نرخ مالیات بر ارث این است که در صورت عدم پرداخت این مالیات، وارث نمی‌تواند خود را مالک اموال منتقل شده بداند. همچنین نمی‌تواند تغییراتی در آن اعمال کند. چرا که به عنوان مالک ۱۰۰ درصد آن لحاظ نمی‌شود. جالب است بدانید که قوانین مربوط به مالیات از گذشته‌های دور تاکنون در ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. اولین قانون این مفهوم در سال ۱۳۱۶ به تصویب رسید. اما در این سالها همواره مورد به روزرسانی و آپدیت قرار گرفت و تغییراتی در آن پدید آمد.
آخرین آپدیت قانون نرخ مالیات بر ارث
همانطور که در بخش قبل نیز گفته شد قانون نرخ مالیات بر ارث در سال ۱۳۱۶ به تصویب رسید. اما همواره مورد به‌روزرسانی قرار گرفت. آخرین به‌روزرسانی آن در تاریخ ۱۳۹۴ تصویب شد. همچنین این قانون در سال ۱۳۹۵ ابلاغ شد. لازم به ذکر است که این قانون توسط مجلس مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و برخی از بخش‌های آن در آخرین به‌روزرسانی دچار تغییر و تحول شد. بنابراین متوفیانی که پیش از سال ۱۳۹۵ فوت کرده‌اند بر اساس قوانین قبلی و متوفیان پس از این تاریخ بر اساس قوانین جدید تعیین تکلیف خواهند شد. با این که اشتراکی بین این دو گروه وجود دارد، اما این دو دسته مربوط به قوانین پیش از تغییرات و پس از تغییر از لحاظ می‌شوند.
به عنوان مثال، یکی از تغییراتی که در این قانون به وجود آمد، این است که پیش از تغییرات دو عامل بسیار تاثیرگذار و مهم یعنی میزان ترکه و تعداد وارث در تعیین نرخ مالیات نقش داشتند. لازم است عنوان کنیم که منظور از ترکه در واقع همان چیزی است که از متوفی باقی می‌ماند. در واقع میزان دارایی و ثروت به جا مانده از متوفی لحاظ می‌شود. این در حالی است که پس از تغییراتی که در این قانون در سال ۱۳۹۵ اعمال شد؛ ابتدا اموال باقی مانده از فرد متوفی دسته‌بندی خواهند شد. سپس بر اساس گروه و دسته مربوطه مالیات مورد نظر آن به آن تعلق خواهد گرفت.
باید عنوان کنیم که در قانون فعلی ممکن است مشکلاتی هم برای دولت و هم برای مردم ایجاد شود. چرا که در این قانون کل مالیات بر ارث باید پرداخت شود. تا ترکه به وارث منتقل شود. در موارد بسیاری مشاهده شده است که وارثان امکان پرداخت کل مالیات را ندارند. اما می‌توانند بخشی از آن را پرداخت کنند و در چنین شرایطی آنها خواستار آن هستند که در قبال پرداخت بخشی از مالیات بر ارث، قسمتی از ترکه به آنها منتقل شود.که چنین درخواستی در قانون فعلی امکان پذیرش ندارد.
میزان نرخ مالیات بر ارث چگونه محاسبه می‌شود؟
بنابراین تا این‌جای مقاله دریافتیم که طبقه فرد وارث یا به عبارت دیگر نزدیکی آن به فرد متوفی تأثیر بسیار زیادی در میزان نرخ مالیات بر ارث دارد. هرچه افراد در طبقه اول یعنی نزدیک‌ترین افراد به فرد متوفی قراربگیرند، میزان نرخ مالیات بر ارث آنها کمتر خواهد بود. حال وارثان متوفی به سه طبقه زیر دسته‌بندی می‌شوند:
طبقه اول: که به پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و فرزندان فرزند اختصاص دارد.
طبقه دوم: که به برادر، خواهر و فرزندان آنها به همراه اجداد تعلق می‌گیرد.
طبقه سوم: نیز مخصوص عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آنها است.
بر اساس آخرین به‌روزرسانی که در قانون‌های مالیات مستقیم شکل گرفته است؛ کمترین درصد مالیات به طبقه اول اختصاص دارد. به ترتیب برای طبقات دوم و سوم این نرخ دو و چهار برابر خواهد شد. بنابراین افرادی که به فرد متوفی نزدیک‌تر باشند، نرخ مالیات بر ارث کمتری به دولت پرداخت خواهند کرد.
در بخش‌های قبل مقاله گفته شد که علاوه‌بر میزان نزدیکی افراد به فرد متوفی، ترکه و یا اموال و دارایی‌های فرد متوفی نیز تأثیر بسیار زیادی بر میزان نرخ مالیات بر ارث دارد. در واقع در بخش‌های قبلی گفته شد که ابتدا دارایی و اموال فرد را طبقه‌بندی و دسته بندی می‌کنند. سپس درصد مشخصی برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها لحاظ می‌کنند. در ادامه مقاله ما نرخ مالیات بر ارث برای اموال مختلف فرد متوفی را برایتان عنوان خواهیم کرد. البته این نرخ مخصوص طبقه اول خواهد بود. شما می‌توانید بر اساس معیاری که در طبقه اول وجود دارد، این درصد را برای طبقات بعدی به ترتیب دو برابر و چهار برابر کنید. به عبارت بهتر در صورتی که بخواهید نرخ مالیات بر ارث را برای طبقات دوم و یا چهارم در نظر بگیرید، نرخ مشخص شده برای طبقه اول را باید به ترتیب دو برابر و چهار برابر کنید.
نرخ مالیات بر ارث اموال مختلف چقدر است؟
بر اساس قوانینی که در مجلس تصویب شد و تغییراتی که در قانون‌های اولیه شکل گرفت؛ وسایل نقلیه موتوری، هوایی، زمینی و دریایی ۲ درصد، املاک و حق واگذاری محل ۱٫۵ برابر نرخ‌های ماده ۵۹ و حق امتیاز و سایر حقوق مالی ۱۰ درصد محاسبه شده است. در ادامه، انواع اوراق بهادار و سود متعلق به آنها به همراه سپرده‌های بانکی سه درصد و اموال متوفی‌های ایرانی که در خارج از کشور قرار دارد ۱۰ درصد لحاظ می‌شود. همچنین سهام و سهم‌الشرکه و حق تقدم آنها نیز ۱٫۵ برابر نرخ‌های ماده ۱۴۳ در نظر گرفته شده است.
حال برای تعیین نرخ مالیات بر ارث در قانون قدیم، قوانین دیگری وجود داشت. بر اساس قوانین پیشین مالیات بر ارث دارایی‌های تا مبلغ ۵۰ میلیون ریال، برای طبقه اول شامل پنج درصد ارزش اموال بود. این میزان برای طبقه دوم ۱۵ درصد و برای طبقه سوم ۳۵ درصد در نظر گرفته می‌شد. علاوه‌بر آن مالیات بر ارث دارایی‌هایی که تا مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان بودند؛ برای طبقه اول ۱۵ درصد برای طبقه دوم و سوم به ترتیب ۲۵ و ۴۵ درصد تخمین زده شده بود. در ادامه برای مالیاتی که مقدار آنها بیش از ۵۰۰ میلیون ریال بود برای طبقه اول دوم و سوم به ترتیب ۳۵ درصد ۴۵ درصد و ۶۵ درصد لحاظ می‌شد.
میزان نرخ مالیات بر ارث ملک مسکونی
در خصوص ملک مسکونی ابتدا ملک مورد نظر را توسط کمیسیون‌های املاک سازمان امور مالیاتی مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهند. تا ارزش دقیق آن تعیین شود. سپس برای هر کدام از طبقات مالیات متفاوتی در نظر می‌گیرند. که این مقادیر برای طبقه اول دوم و سوم به ترتیب ۷٫۵ درصد ۱۵ درصد و ۳۰ درصد محاسبه می‌شود.
همانطور که مشخص است؛ افراد در طبقات دوم و سوم به ترتیب ۲ و ۴ برابر میزان نرخ مالیات بر ارث طبقه اول مالیات خواهند پرداخت. بنابراین این قانون برای بسیاری از اموال از جمله ملک مسکونی نیز برقرار است. بنابراین شما می‌توانید به راحتی با دانستن نرخ مالیات بر ارث طبقه اول، مالیات مربوط به طبقات دوم و سوم را نیز مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید.
معافیت بر ارث
جالب است بدانید که در قانون فعلی برخی از موارد به‌عنوان معافیت مالیات در نظر گرفته می‌شوند. در ادامه به بررسی و معرفی برخی از موارد معافیت نرخ مالیات بر ارث خواهیم پرداخت. که این موارد عبارتند از:
- وسایل ضروری زندگی و لوازم خانگی فرد متوفی که در قانون تحت عنوان اثاث البیت در نظر گرفته می‌شود.
- اموال شهدای انقلاب اسلامی برای وارثان طبقات اول و دوم
- اموالی که برای وزارتخانه‌ها مؤسسات دولتی و دستگاههایی که بودجه آنها توسط دولت تأمین می‌شوند.
- وجوه بازنشستگی، وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت
- مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجه پرداختی توسط مؤسسات بیمه، بیمه گذار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی بیمه خسارت فوت و بیمه عمر.
- مطالبات مربوط به خسارت اخراج
مراحل پرداخت مالیات مربوطه
به طور کلی برای انجام تمام مراحل اداری پرداخت نرخ مالیات بر ارث باید مراحل و گام‌های زیر را طی کنید. تا هدف شما به صورت قانونی و اصولی طی شود. در مرحله اول شما باید به دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنید. این گواهی در واقع به عنوان یک مدرک قانونی در نظر گرفته می‌شود؛ که در آن وارثان و میزان سهم آنها به صورت رسمی تعیین تکلیف می‌شود. برای دریافت گواهی انحصار وراثت نیز باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید. در این دفاتر فرم مخصوصی را برایتان ارائه می‌کنند؛ که باید ابتدا آن را تکمیل نموده تا دفترخانه مورد نظر فرم‌تان را گواهی نماید. سپس بعد از آن مدارک شناسایی و فرم گواهی شده مربوطه را به یکی از دفاتر خدمات قضایی منتقل می‌کنند. تا در نهایت گواهی انحصار وراثت برای وارثان صادر شود.
پس از آن که گواهی انحصار وراثت دریافت شد، وارثان باید به اداره امور مالیاتی مراجعه کنند. تا به پرداخت مالیات اقدام کنند. در این زمینه اداره مالیات به آنها برگه‌ای را تحت عنوان مفاصا حساب مالیات تحویل می‌دهد. البته لازم است عنوان کنیم که این مرحله حدود ۱ الی ۲ ماه زمان می‌برد. پس از این مرحله نیز کار به اتمام نمی‌رسد. تا این‌جای کار تنها مالیات اموال پرداخت شده است. اما سند تک برگی به نام وارث صادر و ثبت نشده است.
لازم به ذکر است که تا زمان دریافت سند تک برگ نیز، به عنوان مالک اموال در نظر گرفته نمی‌شوید. از این رو حق فروش و یا اعمال تغییرات در اموال فرد متوفی را نخواهید داشت. به همین دلیل است که وارثان باید مجدداً به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. آنها باید گواهی حصر وراثت و مفاصاحساب مالیات بر ارث را به دفترخانه تحویل دهند. دفترخانه نیز این مدارک را به اداره ثبت پست می‌کند. تا سند تک برگی به نام وارثان صادر شود. در نهایت و پس از گذشت دو ماه این سند به نشانی محل سکونت وارث پست خواهد شد. البته لازم است عنوان کنیم که در صورتی که پرونده شما نقض داشته باشد؛ زمان‌های طولانی‌تری نسبت به زمان‌های تقریبی گفته شده برایتان لحاظ خواهد شد.
عواقب فرار از مالیات
همانطور که در طول مقاله گفته شد؛ نرخ مالیات بر ارث به عنوان یکی از انواع مالیات در نظر گرفته می‌شود. که توجه بسیاری از افراد، هم مردم و هم دولت را، به خود جلب کرده است. از این رو موضوع بسیار مهمی در نظر گرفته می‌شود. از طرف دیگر پرداخت مالیات به عنوان قوانین واجب لحاظ می‌گردد. بنابراین فرار از آن جریمه‌هایی را برای افراد به دنبال دارد. مهمترین جریمه فرار از این نوع مالیات، عدم انجام انتقال دارایی به وارثان خواهد بود. به عبارت دیگر تا زمانی که افراد مالیات مربوط به اموال فرد متوفی را پرداخت نکنند؛ نمی‌توانند صاحب آن دارایی شوند. از این رو اموال خود را در اختیار ندارند. این موضوع به عنوان اولین و مهمترین جریمه افرادی است که از مالیات فرار خواهند کرد.
جمع بندی مطالب و نکات پایانی
با توجه به مطالب و نکاتی که در این مقاله کاربردی و مفید ارائه کردیم؛ در رابطه با چیستی نرخ مالیات بر ارث و میزان آن مطالب گوناگونی عنوان شد. همچنین توضیحاتی در رابطه با چگونگی پرداخت نرخ مالیات و مراحل انجام آن به صورت قانونی و اداری ارائه گردید. از طرف دیگر شما می‌توانید با خواندن این مقاله کاربردی و مفید میزان مالیاتی که به شما تعلق می‌گیرد را مورد بررسی قرار دهید و حتی آن را برای افراد طبقات مختلف مشخص نمایید.
علاوه بر آن در رابطه با قوانینی که مربوط به معافیت از مالیات بر ارث می‌شود نیز مطالب و مواردی را عنوان نمودیم. که در این موارد پرداخت مالیات لازم نیست. در انتها نیز در رابطه با فرار از پرداخت مالیات عنوان کردیم که در صورت انجام این کار، جریمه‌هایی گریبانگیر شما خواهد شد. بنابراین پرداخت مالیات امری ضروری و واجب است. همچنین پرداخت آن برای تمامی افراد و اموال مختلف به جز مواردی که ذکر نمودیم واجب است.
شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر و کامل‌تر در رابطه با این موارد و همچنین انجام امور مربوطه وکیل مورد اعتماد و مطمئنی را برای خود در نظر بگیرید. تا کارهای اداری و همچنین امور مربوطه را به دقیق‌ترین حالت ممکن و بر اساس قوانین ذکر شده بررسی کرده و انجام دهد. بسیاری از افراد توانایی انجام چنین کارهایی را ندارند. از این رو وکیلی مورد اعتماد را برای خود در نظر می‌گیرند. که این کارها را برایشان انجام دهد. از این رو در صورتی که شما نیز توان، زمان و انرژی کافی در این زمینه را ندارید و یا سر از این کارها در نمی‌آورید، می‌توانید به راحتی با انتخاب یک وکیل مناسب و کاربلد کارهای خود را به صورت دقیق قانونی طی کنید.
بیشتر بخوانید:
همه چیز در مورد مالیات بر ارث و میراث
اگر می خواهید نرم افزار دارایی ثابت بخرید این مقاله را از دست ندهید
راهکار‌های افزایش فروش در فروشگاه اینترنتی
