حق بیمه چیست و چگونه محاسبه می شود؟
اگر به فیش حقوقی خود توجه کنید، درمی‌یابید که هر ماه مبلغی به عنوان حق بیمه از حساب‌تان کسر می‌شود. حال این سوال برای شما پیش می‌آید که این حق بیمه در واقع چیست و به چه منظور از حساب شما کسر می‌گردد؟ فرمول و مبنای محاسبه آن چیست؟
آیا شما فقط ملزم به پرداخت آن هستید یا کارفرما نیز مسئول پرداخت آن نیز می‌باشد؟ این سوالات به علاوه بسیاری از ابهامات دیگری که ممکن است برای شما در این زمینه پیش بیاید، تنها با شناخت ماهیت حق بیمه قابل به پاسخ‌گویی هستند. بنابراین اول با حق بیمه آشنا شده و سپس به پاسخ‌گویی سوالات متداولی که ممکن است به ذهن کس خطور کند، می‌پردازیم.
همه چیز درباره حق بیمه و نحوه محاسبه آن
طبق ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، حق بیمه در واقع مبلغی است که برای استفاده از مزایای بیمه، ماهیانه به سازمان بیمه مربوطه پرداخت می‌شود. لازم به ذکر است که شما به تنهایی این مبلغ را نمی‌پردازید، بلکه قسمتی از آن توسط کارفرما نیز پرداخت می‌شود.
در واقع هر کس باید ۳۰ درصد حقوق خود را به عنوان حق بیمه به سازمان پرداخت کند، اما این ۳۰ درصد بین فرد بیمه شده و کارفرما تقسیم می‌شود؛ به گونه‌ای که فرد بیمه شده تنها ۷ درصد از ۳۰ درصد حقوق، و مابقی آن که ۲۳ درصد حقوق است، توسط کارفرما به بیمه پرداخت می‌شود.
از نظر قانون، مسئول پرداخت بیمه، کارفرما است. بنابراین در صورتی که کارفرما حق بیمه را در زمان تعیین شده به سازمان بیمه پرداخت نکند، مشمول جریمه خواهد شد. کارفرما علاوه بر به دوش کشیدن مسئولیت پرداخت حق بیمه، باید یک نسخه از لیست حقوق کارکنان خود، به همراه لیست حق بیمه خود و کارکنانش را به اداره تامین اجتماعی ارائه دهد.
برای چه پرداخت‌هایی باید حق بیمه بپردازیم؟
حال سوال پیش می‌آید که آیا حق بیمه فقط به صورت ثابت از حقوق ثابت ما کسر می‌شود یا دستمزدهای اضافی مانند اضافه‌کاری، پاداش، حق حضور در جلسه و… نیز در مقدار حق بیمه تاثیر دارند؟ در جواب باید گفت که حق بیمه در بیش‌تر مزایای حقوقی ما تاثیر دارد و به نسبت افزایش می‌یابد. در واقع ما از کارفرما دو نوع مزایا دریافت می‌کنیم و از هر کدام سهم حق بیمه خود را به سازمان بیمه می‌پردازیم. این دو نوع مزایا عبارت‌اند از:
مزایای مستمر
مزایای مستمر در واقع حقوقی است که ما به صورت ثابت از کارفرما دریافت می‌کنیم. علاوه بر حقوق ثابت خود، مزایای دیگری هستند که به صورت ثابت هر ماه به ما پرداخت می‌شوند که آن‌ها نیز در دسته مزایای مستمر قرار می‌گیرند. این مزایا که معمولا مشمول حق بیمه می‌شوند عبارت‌اند از:
- حق اولاد
- حق مسکن
- محل خدمت
- نوبت کاری
- کشیک
- حق ایاب و ذهاب، جذب
- شرایط فوق العاده آب و هوا
همچنین بخوانید : جریمه تاخیر در لیست بیمه
مزایای غیر مستمر
مزایای غیر مستمر برعکس مزایای مستمر، روال پرداختی ثابتی ندارند و بستگی به شرایط و فعالیت‌های کارکنان، به آن‌ها پرداخت شود. این پرداخت‌ها ممکن است چند ماه یکبار و یا حتی سالی یک بار به حساب کارکنان واریز شود که معمولا مشمول حق بیمه می‌شوند. این مزایا عبارت‌اند از:
- اضافه کاری
- پاداش آخر سال
- پاداش انجام یک کار
- عیدی
- خسارت اخراج
- بازخرید خدمت
- هزینه تهیه لباس
- هزینه مسافرت‌های کاری
حق بیمه شامل چه مزایایی نمی‌شود؟
در میان این مزایا و حقوق‌ها، تعدادی مزایا وجود دارند که نیازی به پرداخت حق بیمه آن برای کارکنان و کارفرما وجود ندارد. این مزایا که شامل حق بیمه نمی‌شوند در موارد زیر خلاصه می‌شوند:
- عیدی
- بازخرید مرخصی
- حق شیر
- حق التضمین
- خسارت اخراج و سنوات پایان کار
- هزینه سفر و ماموریت
- پاداش نهضت سوادآموزی
- پاداش مربوط به افزایش تولیدات
در چه شرایطی کارفرما می‌تواند از حقوق کارکنان خود برداشت کند؟
اکنون بعد از پی بردن به نحوه برداشت حق بیمه توسط کارفرما، این سوال برای‌مان پیش می‌آید که آیا کارفرما به راحتی می‌تواند به حقوق کارکنان دسترسی داشته باشد و هیچ محدودیتی برای آن‌ها وجود ندارد؟ در جواب باید گفت که قانون برای حقوق کارکنان ارزش بسیاری قائل است و به کارفرما فقط در موارد خاصی اجازه برداشت از حقوق کارکنان خود را می‌دهد. این موارد عبارت‌اند از:
- مالیات و حق بیمه
- جهت پرداخت اقساط وام کارکنان
- در صورتی که در محاسبات حقوق کارکنان اشتباهی صورت گرفته باشد
- دریافت اجاره بهای خانه سازمانی
- دریافت مبلغ تعهد شده کارکنان بابت اجناس دریافتی از شرکت
- مواردی که بر اساس رای دادگاه، اجازه برداشت وجه به کارفرما داده شده باشد
چرا حق بیمه را پرداخت می‌کنیم؟
همان طور که می‌دانید، لغت بیمه در زبان فارسی از ریشه بیم و ترس گرفته شده است. بنابراین هدف بیمه، ایجاد آرامش و برطرف کردن نگرانی‌ها است. از آن جا که هیچ کس در زندگی خود توانایی پیش بینی آن را ندارد که تا چه زمانی می‌تواند کار و فعالیت کند و یا چه زمانی و چگونه عمرش پایان می‌یابد، انسان دائم نگران آینده خود و خانواده‌اش است.
از این رو انسان سعی می‌کند که با احتیاط و آینده‌نگری کارهای خود را پیش ببرد. یکی از بهترین راه‌ها برای پیش‌گیری از ضرر و زیان‌های احتمالی، استفاده از خدمات بیمه است. در واقع ما ماهیانه مبلغی به عنوان حق بیمه پرداخت می‌کنیم تا در صورت بروز حادثه، از کار افتادگی و یا بازنشستگی، بیمه خسارات ما را تا حدودی جبران کند.
تاریخچه بیمه چیست؟
سابقه فعالیت بیمه در کشور ما به یک قرن می‌رسد. اولین بار در سال ۱۲۸۹ خورشیدی، دو شرکت آمریکایی در ایران نمایندگی‌های خود را تاسیس کردند و سپس در سال ۱۳۱۴ اولین شرکت بیمه ایرانی با نام بیمه ایران، فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرد. صنعت بیمه در ایران باعث شد تا صنایع دیگر نیز با استفاده از خدمات بیمه به رشد خوبی برسند.
بعد از انقلاب اسلامی، شرکت‌های خارجی بیمه فعالیت خود را متوقف کردند و فقط سه شرکت بیمه ایران، البرز و آسیا باقی ماندند. اما در سال ۱۳۸۲ با بازنگری اصل ۴۴ قانون اساسی، مجددا راه برای تاسیس و فعالیت شرکت‌های خارجی بیمه در ایران باز شد. هم اکنون شرکت‌های بیمه متعددی در ایران وجود دارند که هر کدام می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای شما باشد.
همچنین بخوانید : تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی
چند نوع بیمه وجود دارد؟ مزایای آن‌ها چیست؟
به طور کلی، بیمه به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند و برای هدف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای این سه دسته بیمه عبارت‌اند از:
بیمه اشخاص
بیمه اشخاص از مهم‌ترین انواع بیمه به شمار می‌رود که اغلب حوادث، بیماری‌ها، از کار افتادگی و در کل تمام حوادثی که امکان وقوع آن وجود دارد را پوشش می‌دهد. هدف این نوع بیمه حمایت از افراد هنگام بروز مشکلات مالی پس از یک اتفاق ناگوار است. این بیمه به چهاد دسته تقسیم می‌شود:
- بیمه عمر: پوشش‌های اصلی این بیمه، مستمری دوران بازنشستگی و فوت بیمه‌گذار است.
- بیمه حوادث: حوادثی که منجر به آسیب جسمی فرد می‌شود را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
- بیمه درمان: از معروف‌ترین انواع بیمه است که فقط به صورت خانوادگی ارائه می‌شود و با شعار “بیمار تنها باید دغدغه بیماری خود را داشته باشد، نه چیز دیگر” فعالیت می‌کند.
- بیمه مسافرتی: این نوع بیمه، بیمه‌گذار را در برابر حوادث احتمالی سفرهای داخلی و خارجی، تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
بیمه اموال
هر فردی با توجه به موقعیت شغلی خود، دارای اموال مختلفی است که هر کدام نیاز به مراقبت و نگهبانی خاصی دارند. این اموال شامل خانه، اتومبیل، پول و سرمایه و بسیاری از موارد مشابه می‌شود که هر کدام در معرض خطرات خاصی مانند دزدی، آتش‌سوزی، تصادف و… هستند. بیمه اموال این امکان را برای ما فراهم می‌کند تا در صورت وقوع چنین اتفاقات ناگواری، خسارات وارده به شما تا حدودی جبران شود.
بیمه مسئولیت
این نوع بیمه به منظور تنظیم روابط اجتماعی جامعه و شناخت مسئولیت‌های یکدیگر و تامین امنیت حرفه‌ای مشاغل به وجود آمده است. برای مثال بیمه عملیات ساختمانی که زیر مجموعه بیمه مسئولیت است، زیان‌های مالی و جسمانی در حین عملیات ساختمانی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد و بیمه تابلوهای تبلیغاتی خسارات مالی و جانی ناشی از خطرات احتمالی هنگام نصب و نگه‌داری تابلوهای تبلیغاتی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
بنابراین اگر نگران آینده خود و خانواده محترم‌تان هستید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات بیمه استفاده کرده تا در صورت بروز یک اتفاق ناگوار، مشکلات مالی نیز به مشکلات موجود اضافه نشود.
